Παύλος Μελάς (29 Μαρτίου 1870- 13 Οκτωβρίου 1904)

                              

                    ''Δεν υπήκουσα παρά μόνο εις μια ιδέαν
             να φανώ χρήσιμος εις τον πλησίον και τον τόπο μου''

Ο Παύλος Μελάς ήταν αξιωματικός πυροβολικού του ελληνικού στρατού, γιος του Μιχαήλ Μελά και γαμπρός του Στέφανου Δραγούμη.
Γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου του 1870 στη Μασσαλία της Νότιας Γαλλίας, αλλά η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν από τον Παρακάλαμο Πωγωνίου της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων.
Μετά τη μετακίνηση της οικογένειας στην Αθήνα, σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων απ' όπου αποφοίτησε ως ανθυπολοχαγός υλικού πολέμου το 1891. Φέροντας τύψεις για την έκβαση του πολέμου του 1897 συμμετείχε από τους πρώτους στο ιδρυθέν το 1900 Μακεδονικό κομιτάτο για την εμψύχωση του απογοητευμένου ελληνικού πληθυσμού της Μακεδονίας και σε αντίδραση στη δράση των Βουλγάρων κομιτατζήδων.

Στις 18 Αυγούστου 1904 ο Παύλος Μελάς με το επιχειρησιακό όνομα Καπετάν Μίκης Ζέζας, επικεφαλής σώματος εκ 35 μόλις ανδρών, που το αποτελούσαν Μακεδόνες, Μανιάτες και Κρητικοί, ανέλαβε την αρχηγία του Μακεδονικού αγώνα ενάντια στους Βούλγαρους και εισήλθε ένοπλα στα Μακεδονικά εδάφη με την εντολή να ασκεί καθήκοντα αρχηγού και στις μικρότερες ομάδες που δρούσαν εν τω μεταξύ στη περιφέρειες Μοναστηρίου και Καστοριάς. Πληροφορηθέντες οι Τούρκοι από διάφορους καταδότες περί της εισόδου και της δράσης του Παύλου Μελά έθεσαν προς καταδίωξή του πολυάριθμο τουρκικό απόσπασμα. Παρά τις συνεχείς διώξεις του Οθωμανικού στρατού ο Παύλος Μελάς άρχισε ν΄ αποδεκατίζει τις βουλγαρικές ομάδες με βάση τα χωριά Λιγκοβάνη και Λίχυβο.

 Στις 12 Οκτωβρίου, ύστερα από αποτυχημένη επιδρομή στο σλαβόφωνο χωριό Νερέτ (σημερινός Πολυπόταμος), ο Μελάς και η ομάδα του κατευθύνθηκε στα Στάτιστα (σημερινός Μελάς), χωριό τότε πλειοψηφικά σλαβόφωνο. Χωρίς να το γνωρίζει όμως στο ίδιο χωριό βρισκόταν ο αντίπαλος του, ο Βούλγαρος βοεβόδας Μήτρος Βλάχου. Ο Βλάχου θέλοντας να παγιδεύσει την ομάδα των Ελλήνων ειδοποίησε τον τουρκικό στρατό μέσω τρίτων πως στο χωριό βρισκόταν ο ίδιος και έφυγε. Στις 13 Οκτωβρίου το χωριό περικυκλώθηκε από Τουρκικό απόσπασμα 150 ανδρών που πίστευε πως κατεδίωκε τον Βλάχου. Το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας θα έβρισκε το Μελά νεκρό υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες.
 Ο Παύλος Μελάς αποτέλεσε υπόδειγμα γενναιότητας και αυταπάρνησης για την απελευθέρωση της πατρίδας στην ελληνική ιστορία.
 Περισσότερα
http://www.protothema.gr/greece/article/417968/paulos-melas-110-hronia-apo-ton-thanato-tou-protergati-tou-makedonikou-agona/